Yorum Teorisi

1973 sonbaharında Paul Ricœur, Texas Hıristiyan Üniversitesi yüzüncü yıl kutlaması çerçevesinde bir dizi konferans vermek üzere Paris’ten Fort Worth’a geldi. Söz konusu konferans serisi “Söylem ve Artı Anlam” başlığını taşıyordu. Burada Yorum Teorisi adı altında yayınlanan genişletilmiş metin, ilk başlığı bir alt-başlık olarak muhafaza ediyor. Bu değişiklik ilk metnin, insan dilinin birliğini, sergilediği muhtelif kullanımlar açısından anlama teşebbüsünde bulunan sistematik ve kapsamlı bir teoriye doğru gelişimini işaret ediyor.

Burada yöneltilebilecek makûl sorulardan biri, bu metnin, Ricœur’ün Kötülük Sembolizmi’nden sonra yayınlanan dil ve söylem incelemelerinin ufku dâhilindeki yerinin ne olduğudur. Bu geniş ufuk, insanî gösterme ediminin çoğul fonksiyonları ve karşılıklı ilişkilerinin tümünü açıklayabilen kapsamlı bir dil felsefesi arayışıdır. Bu dönem (1960-1969) boyunca yayınlanan hiçbir çalışma kapsamlı bir felsefe sunma iddiasında bulunamaz, ve hiçbir iddia söz konusu incelemeleri bir araya getirerek kapsamlı bir dil felsefesi oluşturduğunu ileri süremez, çünkü Ricœur böyle bir felsefeyi tek bir düşünürün kanaviçe gibi işleyebileceğinden kuşku duyar.

Yorum Teorisi bu arayışta nerede durur? O farklı bir konum işgal eder, çünkü Freud ve Felsefe ve Yorumların Çatışması gibi eserler, temelde, söylem olarak dilin sergilediği muhtelif kullanımların incelemeleridir, oysa Yorum Teorisi bu fonksiyon çeşitliliği açısından insan dilinin birliğine dair bir izah sunar. Biz Yorum Teorisi’nde Paul Ricœur’ün bütünleyici dil felsefesini buluyoruz.

Ted Klein