Mecnun: Ortaçağ İslam Toplumunda Deli

Ortaçağda İslam dünyasında delilik kavramını ele alan Mecnun: Ortaçağ İslam Toplumunda Deli adlı kitap Michael W. Dols’un ölümünden önceki süreçte büyük bir özveriyle tamamladığı son eseri. Tarih, edebiyat ve sanat kaynaklarını araştıran Dols, İslam toplumlarında deli olarak adlandırılmış olanlara nasıl davranıldığı ve bu insanlar hakkında neler düşünüldüğünü sorguluyor. Kitapta ayrıca Hıristiyan ve İslam toplumlarının sağlığa dair inanışları ve pratiklerinin bir kıyaslaması da sunuluyor.

"Delilik geçmişte oldukça müphem bir kavramdı ve akli dengesi yerinde olmayanları tanımlamanın pek çok yolu vardı. Sonuçta ben ortaçağ İslam toplumunda deliliğin anlamlarını açıklamaya çalıştım. Böyle bir işi üstlenmenin doğasında olan ciddi güçlüklerden ötürü bu mecnun çalışması, hiçbir şekilde kesinlik gibi bir iddiası olmayan uzun bir toplumsal tarih denemesi olmalıdır. Burada açığa çıkan şey, bu toplumun olağandışı davranışların yorumlanmasında modern batı toplumundan çok daha geniş bir müsamahaya izin vermiş olduğu ve şiddete eğilimsiz akıl hastalarına fazlasıyla özgürlük tanıdığıdır. Delilerin ortaçağ toplumunda farklı şekillerde asimile edildikleri gerçeği şaşırtıcı olmayabilir ama İslam kültürünün pek çok önemli yanına da ışık tutar ve çoğu zaman bazı şeyleri tersten okuma imkânı sağlayarak sıradan toplumsal yaşantının benzersiz dokusunu yansıtır. Ayrıca Müslüman yaşantısının bütün önemli yanlarının bireyin aklının başında olması gerçeğine bağlı olduğu göz önüne alındığında delilik konusunu marjinal bir endişe olarak düşünmemek hem bir hata, hem de yüzyıllardır süregelen bir probleme de duyarsız kalmak olurdu."